راهنمای جامع حس بویایی بعد از عمل بینی | علل + راهکارهای رفع

پس از رینوپلاستی، افراد با معضلاتی مواجه می‌شوند که با اقدامات مراقبتی قابل رفع هستند. وضعیت حس بویایی بعد از عمل بینی، یکی از دغدغه‌های افراد برای این جراحی است. آیا واقعاً این جراحی می‌تواند در این حس اختلال ایجاد کند یا منجر به از دست رفتن آن شود؟ با تغییر در ساختار بینی، احتمال این وجود دارد که اختلالات موقتی یا دائمی در حس بویایی ایجاد شوند. این اختلالات ناشی از تورم بافت‌ها و انسداد مجاری هستند. شما با مراجعه به باتجربه‌ترین و بهترین جراح بینی در تهران می‌توانید احتمال بروز اختلالات حس بویایی بعد از جراحی بینی را به حداقل برسانید.

در این مقاله، تمام نکاتی که لازم است درباره عواملی که بر حس بویایی بعد از این جراحی تاثیر می‌گذارند، توضیح داده شده‌اند تا شما بتوانید با اطمینان بیشتری برای این عمل اقدام کنید و با اقدامات مناسب از دائمی شدن این اختلالات پیشگیری کنید.

آیا از دست دادن حس بویایی پس از جراحی بینی طبیعی است؟

معمولا اصلی‌ترین عاملی که موقتاً بعد از جراحی بینی منجر به از دست دادن حس بینایی می‌شود، تورم و التهاب است. در این وضعیت، مجاری بینی مسدود می‌شوند و در عملکرد سلول‌های عصبی بویایی اختلال ایجاد می‌شود. این اختلال و این انسداد معمولاً تا 3 الی 6 هفته بعد از عمل ادامه دارد و در برخی موارد نادر، ممکن است تا یک سال طول بکشد. در کل، تداوم این اختلال و موقتی یا دائمی بودن آن، به این بستگی دارد که به جراح ماهر مراجعه کرده باشید و بعد از عمل، نکات مراقبتی را رعایت کرده باشید و طبق تجویز پزشک از داروها استفاده کرده باشید. در برخی موارد، در عمل جراحی فانتزی بینی، بینی بیش از حد کوچک می‌شود و این امر باعث می‌شود که شانس برگشت حس بویایی کاهش پیدا کند. به همین دلیل است که هرگز توصیه نمی‌شود بعد از جراحی، انتظار داشته باشید که بینی‌تان بیش از حد کوچک شده باشد.

مدت زمان بازگشت حس بویایی بعد از رینوپلاستی چقدر است؟

همان‌طور که گفته شد، حس بویایی بعد از عمل بینی، در صورت رعایت نکات مراقبتی برای کاهش تورم و التهاب، بین 3 تا 6 ماه است. در این بازه زمانی، وضعیت مجاری بینی بهبود می‌یابد و حس بویایی به حالت عادی خود پیش از عمل بازمی‌گردد. علاوه بر مراقبت‌های بعد از عمل، عوامل دیگری در مدت زمان رفع اختلالات حس بویایی نقش دارند. برخی از افراد ممکن است به‌دلیل شرایط خاص، به‌دلیل وجود التهاب و تورم بیشتر و سایر عوارض جانبی، زمان بیشتری برای دستیابی به بهبودی کامل صرف کنند. این مدت زمان می‌تواند حتی به بیش از 6 ماه و به یک‌سال برسد. در این صورت، باید تحت نظر پزشک باشید تا او متناسب با وضعیت فردی شما، راهکار مناسبی برای رفع این اختلال پیدا کند.

روش‌های تسریع بازیابی حس بویایی پس از عمل بینی

همواره توسط جراحان بینی توصیه می‌شود که باید بعد از انواع عمل بینی، به‌مدت کافی استراحت مطلق داشته باشید. با شروع کردن بلافاصله فعالیت‌های سنگین ورزشی بعد از عمل، احتمال این وجود دارد که علاوه بر از دست دادن حس بویایی، در معرض مشکلات دیگری از جمله آسیب‌دیدگی اعصاب چشم، دائمی شدن تورم و کبودی، انحراف غضروف و استخوان‌ها و نیاز به جراحی مجدد قرار دارید. در ادامه توضیح می‌دهیم که چه‌طور می‌توانید بعد از عمل رینوپلاستی، عملکرد صحیح حس بویایی خود را بازیابید:

• استراحت کافی: با استراحت کافی می‌توانید بدن خود را برای دستیابی سریع‌تر به بهبودی کامل آماده کنید.
• نوشیدن آب کافی: با هیدراته نگه داشتن بدن، می‌توانید به کاهش التهاب و بهبود عملکرد بویایی کمک کنید.
• کاهش مصرف نمک: کاهش مصرف نمک منجر به کاهش احتقان و بهبود تنفس می‌شود.
• خودداری از فعالیت‌های سنگین: در دوران نقاهت باید از فعالیت‌های سنگین ورزشی خودداری کنید تا بدن انرژی کافی برای ترمیم بافت‌ها داشته باشد.
• مصرف مواد غذایی مقوی: با مصرف فیبر، پروتئین، ویتامین‌ها، مواد معدنی، مواد غذایی ضدالتهاب و غذاهای نرم می‌توانید به رفع التهاب و ورم کمک کنید تا تنفس بهبود پیدا کند و حس بویایی به حالت طبیعی خود برگردد.
• فیزیوتراپی بویایی: در این روش می‌توانید با بو کردن روزانه چندین رایحه حس بویایی را تقویت کنید تا زودتر به بهبودی کامل برسید.
• استفاده از برخی اسانس‌ها: با استشمام موادی مانند روغن کرچک، دانه کروم، گل محمدی، دارچین، لیمو، اکالیپتوس، بابونه و مرزنجوش، اعصاب حس بویایی در بینی تقویت می‌شوند
• تزریق کورتون: با تزریق کورتون می‌توان به کاهش تورم کمک کرد که به‌تدریج منجر به برگشتن حس بویایی به حالت طبیعی می‌شود.

جراحی بینی چگونه باعث ایجاد اختلال در حس بویایی می‌شود؟

انواع عمل‌های جراحی بینی، به‌ویژه عمل رینوپلاستی، می‌توانند بر عملکرد حس بویایی تاثیر بگذارند و منجر شوند که این حس به‌طور موقت یا دائمی از کار بی‌افتد. علاوه بر تورم و التهاب که به آن اشاره شد، عوامل  دیگری در این عارضه نقش دارند که در صورت نادیده گرفتن آن‌ها، به عوارض شدیدتر و خطرناک‌تری دچار خواهید شد. در ادامه تمام عوامل را در ایجاد این عارضه توضیح می‌دهیم:

• • تورم و التهاب: با متورم شدن بافت‌های بینی جریان هوا محدود می‌شود و مانعی ایجاد می‌شود که از رسیدن مولکول‌های بو به گیرنده‌های بویایی جلوگیری می‌کند. این وضعیت، تا حدی به وضعیت گیرنده‌های بویایی در زمان سرماخوردگی شباهت دارد.
  • انسداد مجاری بینی: ترشحات اضافی با لخته‌های خون بعد از عمل بینی، منجر به مسدود شدن مجاری بینی می‌شود و سدی در برابر مولکول‌های بو ایجاد می‌کند.
  • آسیب‌دیدگی اعصاب بویایی: در موارد نادر، این احتمال وجود دارد که در جراحی ناموفق و غیراصولی، به اعصاب بویایی آسیب وارد شود. اگر از دست دادن حس بویایی به این دلیل باشد، احتمال این‌که حس بویایی‌تان به‌طور دائمی یا طولانی‌مدت از دست بدهید زیاد است.
  • خشکی بینی: خشک شدن بینی، باعث می‌شود که مولکول‌های بو نتوانند به‌درستی به گیرنده‌های بویایی برسد و حس بویایی تضعیف شود.
  • عفونت: عفونت‌های بعد از جراحی یک حالت چسبندگی در بینی ایجاد می‌کند که منجر به تضعیف شدن حس بویایی به‌صورت موقت می‌شود.
  • تغییر در ساختار بینی: شکل و اندازه بینی نقش مهمی در انتقال مولکول‌های بو به گیرنده‌های بویایی دارد. برای مثال، اگر بینی بیش از حد کوچک شده باشد، احتمال این وجود دارد که حس بویایی خود را برای مدت طولانی از دست بدهید.
  • افزایش ترشحات بینی: با تغییراتی که در جراحی اعمال می‌شوند، با تجمع مایعات و تحریک شدن مخاط و همچنین خونریزی، ترشحات در بینی افزایش می‌یابند و منجر به مسدود شدن مجاری بینی و تضعیف حس بویایی می‌شوند.

در چه صورت کاهش حس بویایی پس از جراحی بینی دائمی است؟

در موارد بسیار نادر مشاهده شده است که افراد پس از عمل جراحی بینی، حس بویایی خود را کاملاً از دست داده‌اند و پس از گذشت سال‌ها، همچنان قادر به استشمام بو و عطر نیستند. در این موارد، احتمال این وجود دارد که در روند جراحی به اعصاب بویایی آسیب‌های جدی وارد شده باشد که نشان‌دهنده عدم مهارت و صلاحیت جراح است و در موارد دیگر دائمی شدن این مشکل، می‌تواند ناشی از عدم رعایت کردن مراقبت‌های بعد از عمل از سوی بیمار باشد. برای مثال، در صورتی که شما به‌طور منظم و صحیح از چسب و گچ بینی استفاده نکنید، یکی از عوارضی که شما را تهدید می‌کند، از دست رفتن دائمی حس بویایی است.

اگر حس بویایی بعد از عمل بینی خودبه‌خود بهبود نیابد، احتمال مسدود شدن مجاری بینی و آسیب‌دیدگی گیرنده‌های حسی وجود دارد که با توجه به جراحان حاذق و باتجربه، احتمالاً با جراحی ثانویه قابل رفع است. جراحی ثانویه به‌ویژه در زمانی کاربرد دارد که از دست رفتن حس بویایی ناشی از انسداد و چسبندگی بینی بعد از رینوپلاستی باشد تا جراح بتواند با عمل ترمیمی مشکل را برطرف کند و حس بویایی را به شما برگرداند.

نقش مراقبت‌های پس از جراحی در بازگشت حس بویایی

ابتدا باید به این فکر کنیم که چه عواملی موجب می‌شوند که بعد از عمل جراحی حس بویایی تضعیف شود. یکی از عوامل، تورم و التهاب است. در صورت عدم رعایت نکات مراقبتی بعد از عمل، التهاب و تورم تشدید می‌شوند و شانس برگشت حس بویایی کاهش می‌یابد. بنابراین شما باید با رعایت نکات مراقبتی بعد از عمل و مصرف داروهای تجویزی به کاهش عوارض کمک کنید تا به‌تدریج حس بویایی خود را بازیابید. همچنین، شست‌وشوی بینی با سرم می‌تواند تا حدی زیادی با تمیز کردن بینی به بازگشت تنفس و بویایی کمک کند. علاوه بر این، با استفاده از کمپرس سرد می‌توانید تورم را کاهش دهید. اگر علت ایجاد اختلال در حس بویایی بعد از جراحی بینی، تورم و وجود پولیپ باشد، پزشک می‌تواند با تجویز داروهای استروئیدی درمان را آغاز کند. بخورهای گیاهی نیز می‌توانند منجر به شل شدن مخاط داخل بینی و رفع انسداد مجاری شوند.

در ادامه بایدها و نبایدهای بعد از عمل جهت بازگشت سریع‌تر حس بویایی را توضیم می‌دهیم:

• • به‌اندازه کافی استراحت داشته باشید و از فعالیت‌های سنگین ورزشی بپرهیزید.
  • از فین کردن و هر کاری که به بینی فشار وارد می‌کند پرهیز کند.
  • در معرض تابش آفتاب قرار نداشته باشید و از حضور در محیط‌های گرم مانند سونا نیز پرهیز کنید.
  • تا حداقل 12 ساعت بعد از عمل، از کمپرس سرد استفاده کنید.
  • به پشت بخوابید و همواره سر خود را رو به بالا نگه دارید و از پایین آوردن سر خود خودداری کنید.
  • به‌اندازه کافی آب بنوشید و بدن خود را هیدراته نگه دارید.
  • مصرف نمک را کاهش دهید.
  • مواد غذایی غنی از مواد مغذی مانند فیبر را در رژیم غذایی خود قرار دهید و از مصرف غذاهای چرب و سنگین پرهیز کنید.
  • غذاهای نرم بخورید و از جویدن و حرف زدن زیاد پرهیز کنید تا ساختار بینی محفوظ بماند و عوارض به‌تدریج رفع شوند.
  • از مصرف غذاهای ادویه‌دار بپرهیزید.
  • مصرف دخانیات و الکل را متوقف کنید.
  • بخور و تنفس بخار گرم و مرطوب نیز می‌تواند به رهاسازی محاط داخل بینی کمک کند.
  • ماساژ بینی می‌تواند موجب به افزایش فشار خون و تحریک حس بویایی شود.
  • با استشمام چند ماده با بوی قوی مانند قهوه، وانیل، نعناع، لیمو و … می‌توانید اعصاب را تحریک کنید تا حس بویایی را به‌تدریج بازیابید.

سوالات متداول

آیا همه افراد بعد از عمل بینی اختلال در حس بویایی را تجربه می‌کنند؟

خیر. برخی از افراد بعد از عمل بینی، با اختلال در حس بویایی مواجه نیستند؛ اما سایر عوارض را به‌صورت خفیف یا شدید تجربه می‌کنند.

آیا جراحی بینی می‌تواند در حس چشایی نیز اختلال ایجاد کند؟

با کاهش حس بویایی، حس چشایی نیز مستقیماً تاثیر می‌پذیرد.

چه عواملی در طولانی‌تر شدن اختلال حس بویایی بعد از عمل بینی نقش دارند؟

آسیب‌دیدگی گیرنده‌های بویایی، لخته شدن خون در حفره بینی، عدم رفع تورم با گذشت چند هفته از عمل و … می‌توانند منجر به از دست دادن حس بویایی به‌طور طولانی‌مدت شوند.

در صورت برنگشتن حس بویایی بعد از چند ماه از عمل چه اقداماتی ضروری است؟

در این صورت باید با جراح یا متخصص گوش و حلق و بینی مشورت کنید. در برخی مواقع به جراحی جبرانی برای این کار نیاز است.

آیا نوع جراحی بینی در ایجاد اختلال در حس بویایی نقش دارد؟

بله. برخی جراحی‌های بینی از سایر آن‌ها پیچیده‌تر هستند و در آن‌ها امکان آسیب‌دیدگی گیرنده‌های بویایی بیشتر است. برای مثال رینوپلاستی نوعی از جراحی بینی است که خطر بیشتری برای اختلالات بویایی دارد.

سخن پایانی

عوامل مختلفی در انواع عمل‌های جراحی می‌توانند منجر شوند که فرد پس از عمل، برای مدتی حس بویایی خود را از دست بدهد. پس از عمل، عواملی بر کاهش این اختلال و عواملی نیز در تشدید و دائمی شدن آن نقش دارند. حس بویایی بعد از عمل بینی، می‌تواند به‌دلیل آسیب‌دیدگی اعصاب گیرنده‌های حسی، عدم مهارت جراح، انسداد مجاری بینی، تورم و کبودی و … دچار اختلال شود و فرد را در نهایت به اختلال در تنفس و حس چشایی درگیر کند. بنابراین می‌توان گفت که از دست دادن موقتی حس بویایی بعد از عمل، کاملاً طبیعی است؛ اما باید پس از مدتی رفع شود. این امر امکان‌پذیر نیست، مگر با رعایت کردن مراقبت‌های بعد از عمل.

در کلینیک بیوتی سرجن، شما می‌توانید در کنار باتجربه‌ترین جراحان تهران، برای عمل بینی خود اقدام کنید. در این کلینیک، در کنار شما هستیم تا بهترین تجربه را از جراحی بینی داشته باشید و عوارض بعد از عمل مانند از دست دادن حس بویایی را به‌خوبی مدیریت کنید و هر چه سریع‌تر به فرم ایده‌آل بینی و بهبودی کامل برسید.